Ab van Dien
Ab van Dien werd 8 september 1919 geboren in Wisch en groeide op in Emmen, een in die tijd een overwegend protestants dorp in de zuidoost hoek van Drenthe. In zijn jeugd was Ab veel bij zijn lievelingsoom Jacob waarmee hij samen veel uren doorbracht in zijn bibliotheek, waarin boeken stonden van H C Andersen tot Stefan Zweigs generaal Grisha. Bij en door hem ontstond bij Ab een afkeer van religieus fanatisme en alle vormen van fundamentalisme. Ab’s moeder overleed in 1941 aan een ziekte in het Emmer ziekenhuis en zijn vader werd vergast in 1942 in Auschwitz. Ook met praktisch alle familieleden liep het verkeerd af, waaronder ook zijn oom Jacob met vrouw en twee kinderen die ook op het transport werden gezet. Ab was 20 toen hij ging onderduiken en was toen net klaar met school en schreef freelance stukken. Hij sloeg op de vlucht en kwam na wat omzwervingen via Barger Compascuum (na een tijdje in een turf stobbe te hebben schuil gehouden) , in een kippenhok bij Albert (Bertus) Zefat te Valthe terecht. Later hield hij zich schuil in het onderduikershol in het Valtherbos, waar hij het verhaal De Opgejaagden schreef. Door de oorlog is hij een absolute atheïst geworden en de volledige zin van het woord. Hij veroordeelde mensen niet om hun geloof maar zwoor voor zichzelf ieder geloof af. Hij was er stellig van overtuigd dat bijna alle menselijke conflicten, oorlogen en drama’s voortkwamen uit het geloof. Voortkwamen uit de interpretatie van het geloof door machtshebbers, die de bijbel, koran of tora uitlegden in hun eigen voordeel, waardoor ze macht konden uitoefenen over een volk of andersdenkenden en hun onderdrukten, vernederden of zelfs elimineerden. Hij was een self-made man, die na de oorlog met een tomeloze energie aan het werk toog om alle slechte dingen te proberen te vergeten. Daarnaast was hij zeer belezen, (zoals ook beschreven in De Opgejaagden) en door zijn donkere periode onder de grond was hij enorm geïnteresseerd geraakt in architectuur. Hij wilder er voor zorgen dat iedereen, van welke sociale klasse dan ook, zou kunnen wonen in een licht en aangenaam huis dat was bedacht op een menselijke maat waar mensen zich gelukkig en veilig zouden voelen. Hij heeft in de begin 60-er jaren de Stichting Nieuwe Woonvormen opgericht, een collectief van gerenommeerde architecten en stedenbouwers met als doelstelling het bouwen van betaalbare maar goed ontworpen sociale woningbouwprojecten. Hierin zaten bijvoorbeeld architecten als Jan Verhoeven, Piet Blom, Herman Hertzberger en Aldo van Eijck. Zijn functie was de mediator tussen de architect en de overheid om projecten te coördineren en te laten slagen. Hij was onder andere projectcoördinator voor de nieuwbouw van onze Tweede Kamer. Hij was een erudiet en zeer charismatisch mens, bevlogen en gedreven in zijn opvattingen en werk. Hij is uiteindelijk jaren later teruggekeerd naar Duitsland om daar lezingen te geven over architectuur en wonen. Hij is er daar achter is gekomen dat ‘‘‘nicht alle Deutscher böse Leuten sind‘‘. Hij heeft toen veel vriendschappen gesloten en Duitsland vergeven en in zijn hart gesloten. Hij heeft tot zijn dood zeer veel gereisd over de hele wereld en vele vriendschappen gesloten in verschillende culturen. Een honger naar begrip van de mens in al zijn facetten en in de verschillende culturen. Hij schreef, organiseerde tentoonstellingen,veelal in collectieven met jonge begaafde mensen, filmde etc.
Ab van Dien (08-09-1919 -11-08-2005)
